Gevoelstemperatuur is een uitdrukking die we de komende maanden zeker in de media zullen gaan horen. Het verschijnsel gevoelstemperatuur of windkoude, is het verschijnsel waarbij het in de wind een stuk kouder aanvoelt dan uit de wind. Het warmteverlies kunnen we uitdrukken in een soort gevoelswaarde van de temperatuur. Ook wel: wind chill equivalent temperature genoemd. Voor het bepalen van de gevoelstemperatuur is er een formule (JAG/TI) gebaseerd op het warmtetransport van het lichaam naar de huid.
Hoe anders of vergelijkbaar is dit bij planten in de kas. Hierbij staat de planttemperatuur ten opzichte van de kastemperatuur centraal. Voor het bepalen van de planttemperatuur ten opzichte van de kastemperatuur is nog geen formule beschikbaar.
Voor het bepalen van de planttemperatuur maken we nog gebruik van meetmethoden zoals infraroodthermometers en thermokoppels. Deze sensoren geven inzicht wat de planttemperatuur is in de kop van de plant maar ook steeds vaker wordt ook de temperatuur van de gehele plant gemeten; midden, tussen en onder in het gewas.
Absolute luchtvochtigheid
Vele factoren hebben invloed op de planttemperatuur zoals de hoogte van de kastemperatuur, zonlicht, koude buitenlucht, warmtestraling van de verwarmingsbuizen, ventilatievoud en gewasmassa. Maar ook vocht is van grote invloed. Relatieve Luchtvochtigheid (RV) en Vochtdeficit (VD) zijn de meest gebruikte vochtmetingen. Gelukkig is het ook steeds gebruikelijker om de Absolute luchtvochtigheid (AV) te meten. AV is de totale hoeveelheid waterdamp die in een bepaald volume lucht aanwezig is en wordt uitgedrukt in gr/kg of gr/m3.
Ik adviseer mijn telers altijd om naast de RV en VD ook AV metingen te doen. Hiermee kan de optimale verdamping worden bepaald. Daarbij wordt de gemeten kastemperatuur en de AV waarde met elkaar vergeleken. Ervaring heeft ons geleerd dat bij een AV met een groter of kleiner verschil dan 4 tot 4,5 de verdamping van de plant niet optimaal is. Het verschil in gemeten AV wordt bepaald door de gemeten planttemperatuur van de gehele plant en dus niet alleen de temperatuur in de kop.
Betere klimaatsturing
Als de planttemperatuur te laag is ten opzichte van de kastemperatuur verdampt de plant te weinig. Bij een te hoge planttemperatuur produceert deze juist te veel vocht en verdampt dus te veel. Door het kasklimaat op AV te regelen ervaren telers dat ze de klimaatsturing veel beter onder controle hebben. Door de juiste AV instellingen in de klimaatcomputer mee te nemen en daardoor automatisch de kastemperatuur hierop aan te passen kan er gekozen worden voor ofwel meer te luchten aan de luw- of windzijde, of te ontvochtigen, of kieren met het schermdoek. Nieuwe ontwikkelingen die hierbij ook kunnen helpen zijn de toepassing van 2 of 3 schermen in de kas, ontvochtiging en het gebruik van Son-T in plaat van LED licht.
Veel onderzoeken op basis van klimaat in kassen worden nog uitgedrukt in waardes van RV en VD. Ik zou er voor willen pleiten om hier voortaan ook de absolute luchtvochtigheid in mee te nemen. Daarmee kunnen we nog beter en makkelijker het meest optimale klimaat voor onze gewassen in de kas bereiken.
Wilt u meer weten over de toepassing van absolute luchtvochtigheid in u teelt, dan kunnen we hier vrijblijvend een keer samen over sparren. Stuur een mail naar mij en dan neem ik contact met u op.
Ton van Kessel
